De zin en onzin van Mindfulness

Nieuwsbericht | 24-05-2023 | 10:57

Wat is Mindfulness?

Jon Kabat-Zinn (wetenschapper en beoefenaar van het onderwerp) beschrijft het als ‘Het bewust aandacht geven aan het huidige moment, zonder hierover te oordelen’. Maar waarom is het zo belangrijk om aandacht te geven aan het huidige moment, ook wel het ‘hier en nu’ genoemd? En waarom vinden wij mensen dat zo lastig?

Het hier en nu is wat we als de feitelijke situatie kunnen beschouwen. Bijvoorbeeld zoals je nu voor je computer zit en dit artikel leest en daar een bepaald gevoel of associatie bij hebt. Een prima activiteit zou je kunnen denken. Maar misschien ben je dit wel gaan lezen om jezelf af te leiden, omdat de sfeer in de vergadering je irriteert. Of lees je dit, terwijl je eigenlijk boodschappen moet doen, maar je vermijdt liever de drukte.

Er zijn een aantal strategieën die we toepassen om ons niet bezig te hoeven houden met het hier en nu. Namelijk afleiding, vermijding en verdoving. Deze drie strategieën zal ik toelichten:

• De afleidingsstrategie is erop gericht onze gedachten en gevoelens te verzetten, te doen alsof ons leed er niet is. Wanneer we ons van binnen leeg voelen gaan we heel hard werken. Wanneer we ons rot voelen, proberen we aan iets leuks denken.
• We vermijden situaties die ons leed veroorzaken. Bijvoorbeeld wanneer het werk ons uitput, gaan we niet meer naar ons werk. Wanneer op straat lopen ons spanning geeft, gaan we maar niet meer naar buiten.
• We verdoven onszelf om onze pijn te verzachten. Wanneer we pijn hebben, slikken we pillen. Wanneer we gespannen thuis komen, drinken we een paar glazen alcohol. Wanneer we ons somber voelen, eten we een zak chips of een pak koekjes leeg. Of we staren een hele avond naar de televisie.

Maar hoe mooi zou het zijn als je bewust aandacht kunt geven aan het huidige moment, zonder hierover te oordelen, zoals Jon Kabat-Zinn beschrijft. Je neemt afstand van je gevoelens. Je beleeft je gevoelens, maar ze beperken je niet. Ze zijn niet goed of fout. Ze zijn er gewoon, zoals een hond naast z’n baasje ligt en je kijkt er van een afstand naar. Zo kun je toch in de vergadering aanwezig blijven en goede opmerkingen inbrengen of de boodschappen gaan doen die nodig hebt.

In het huidige moment zijn

Mindfulness en in het huidige moment aanwezig zijn, leert ons om (negatieve) gedachten en gevoelens te beschouwen als voorbijgaande gebeurtenissen, zodat wij hier gemakkelijker afstand van kunnen nemen. De strategieën zoals hierboven beschreven hebben we allemaal van kind af aan aangeleerd of komen wellicht voort uit een oerinstinct. Deze patronen, die ons wel degelijk belemmeren, kunnen we alleen doorbreken als we van een afstandje bekijken wat er gebeurt. Dan kun je besluiten je anders te gaan gedragen, waardoor je nieuwe resultaten krijgt in het leven.

‘Wanneer je doet wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg.’ Albert Einstein gebruikte deze uitspraak. Mindfulness helpt dit patroon te doorbreken. Door aandacht schenken aan het moment wordt een houding van alertheid getraind. Het helpt in het herkennen van automatische, soms onbehulpzame, patronen. Meer bewustwording in deze patronen kan leiden tot meer keuzevrijheid, om automatische reacties te doorbreken en te leren reageren op een behulpzamere manier. Wie weet ga je de irritatie uit je vergadering wel bespreekbaar maken met je team en heb je de macht om een verandering aan te zwengelen! Waar je ook mee zit, er ligt een wereld voor je open! Kom gerust eens van gedachten wisselen bij bedrijfsmaatschappelijk werk.

Meer weten?

Neem eens een kijkje op Mindful Rijk
Een boekentip: Voluit Leven door E. Bohlmeijer (wordt in de GGZ gebruikt bij de mindfulnesscursus, een 8 weeks programma)
Aanverwante boekentip: Uit liefde voor jezelf, Gijs Janssen
YouTube video ter illustratie: Sushi Train Metaphor by Dr. Russ Harris - YouTube