Over reflectie, loslaten en vooruitkijken

De winter markeert een tijd van verstilling en zelfreflectie, een beweging die je ook terugziet in de natuur. Tijdens de feestdagen genieten velen van welverdiende vrije dagen, waarbij de een zich richt op het versterken van familiebanden en vriendschappen, terwijl anderen deze dagen juist gebruiken voor innerlijke rust, bezinning en het vooruitblikken naar het nieuwe jaar.

Het is geen toeval dat na 1 januari veel mensen besluiten te stoppen met roken, hun alcoholgebruik te verminderen en actiever te gaan bewegen. Het vooruitkijken begint immers met een terugblik vanaf het punt waar je nu staat, en de tijd nemen om te reflecteren. Wat is werkelijk belangrijk voor jou? Wat past bij wie je bent en wat is ontgroeid? Welke veranderingen ambieer je? Dit artikel reikt een aantal tips en praktische handvatten aan om deze reflectie om te zetten in daden.

Collega’s over zingeving op de werkvloer

Zingeving. Jouw bijdrage aan het grotere geheel. Oog hebben voor de maatschappij. Betekenis geven aan je leven. Hoe denken we over zingeving en welke betekenis heeft werk daarbij?
Bij de nieuwe generaties op de werkvloer zien we een toenemende behoefte aan impact maken. We gingen in gesprek met twee collega’s over het gevoel van zingeving en hoe je dit integreert in je werk.

Pareshma Mangroo

Pareshma Mangroo (28): "Naast mijn functie als contractbegeleider bij het onderdeel SSO O&P van de Belastingdienst, ben ik ook lid van de B-Jong commissie, een team dat uitjes en lezingen organiseert voor persoonlijke ontwikkeling. Door in teamverband iets te kunnen betekenen voor collega’s die zich afgesloten voelen, of gewoon mee willen doen, ervaar ik veel impact en daar krijg ik energie van.

Zingeving is een tijdloos onderwerp, maar generaties benaderen het op verschillende manieren. Vroeger werkte je om je gezin te onderhouden; je was de kostwinner. Destijds lag de focus niet echt op 'leuk' of 'voldoening'. Natuurlijk speelde de mentale impact van het werk wel een rol, maar dat was meer op de achtergrond aanwezig. Tegenwoordig staat zingeving meer op de voorgrond en krijgt het veel aandacht. Steeds jongere generaties stellen zichzelf vragen als: Waar krijg ik energie van? Maakt dit mij gelukkig?"

Wat zou je collega’s aanraden die te weinig zingeving ervaren? "Ik zou ze aanmoedigen om te praten en ze uitnodigen voor B-Jong. Hierdoor kom je in contact met andere collega’s. Als je geen aansluiting vindt binnen je eigen team, kun je ook contact zoeken met andere afdelingen. Een eigen netwerk met gelijkgestemden voegt echt veel waarde toe, ook voor het gevoel van verbondenheid.

In de gangen van de Belastingdienst merk ik vaak dat collega's, met een blik gericht op de naderende pensioendatum, lijken te wachten op het moment dat ze hun werk achter zich kunnen laten. Sommigen sluiten zich af, zien werk puur als een verplichting. Ze lijken niet te beseffen dat ze meer tijd doorbrengen op en met hun werk dan met hun gezin of partner. Deze situatie roept bij mij de vraag op of het niet van essentieel belang is dat het werk dat we doen, zinvol is en een positieve impact heeft, niet alleen op de organisatie maar ook op ons persoonlijke leven.

Om die reden ben ik actief betrokken bij B-Jong, waar ik de kans zie om een bredere impact te hebben. Mijn betrokkenheid bij B-Jong vloeit voort uit de behoefte om activiteiten te ondernemen die een andere impact hebben dan mijn dagelijkse werkzaamheden. Ik wil niet alleen iets betekenen voor mijn directe collega's, maar ook voor collega's op andere afdelingen die zich afgezonderd voelen binnen de Belastingdienst. Voor mij zit impact maken in de dingen die ik kan doen voor collega’s. Dat creëert verbinding en zingeving.

In mijn werk ervaar ik veel vrijheid, ruimte en vertrouwen. Ook is er aandacht voor vitaliteit, zowel mentaal als fysiek. Je kunt de tijd nemen om bij te komen na een vervelend gesprek, of even een ommetje maken als je dat nodig hebt. Dat biedt mentale rust en ruimte, wat waardevol is. Een punt van aandacht vind ik dat er meer persoonlijke gesprekken mogen plaatsvinden over de toekomst, of je op je plek zit, wat je belangrijk vindt en hoe je hier vorm aan kunt geven. Niet alleen luisteren, maar ook doorvragen, reflecteren en actie ondernemen. Zo ontstaat verbinding met de persoon, het team en de organisatie. Ik weet zeker dat je daardoor een heleboel mensen binnen de overheid zou kunnen behouden!”

David van Horn

David van Horn (35): “Naast mijn baan als projectmanager bij Rijkswaterstaat, ben ik voorzitter van Jong I&W en maak ik deel uit van het Jong Directieteam CIV. Ik vind het belangrijk om ergens aan bij te dragen en maatschappelijke waarde te kunnen creëren. Daar is de overheid een goede plek voor. Qua werk wil ik graag sturing geven en samen met een groep mensen iets bereiken. In mijn twee nevenfuncties kan ik mijn organisatietalent kwijt, terwijl we tegelijkertijd direct impact creëren voor mensen. Dat geeft een gevoel van trots en voldoening. Zo combineer ik in verschillende rollen de dingen waar ik goed in ben en die ik leuk vind om te doen.”

Ben je het eens met de stelling: Als je zingeving ervaart in je werk dan is de kans groter dat je je vitaal voelt? David: “Ja, daar ben ik het helemaal mee eens. Maar het omgekeerde merk ik ook. Als wat ik doe geen betekenis heeft, dan daalt mijn motivatie en kost werken me opeens veel meer energie.

Om zingeving te ervaren is het belangrijk dat je van jezelf weet wat je energie geeft: een lijstje met energiegevers en energieslurpers. Coaching heeft mij daarbij geholpen. Dat hoeft niet direct te leiden tot een andere functie maar het kan wel inzicht geven. Ik ervaar veel vrijheid, ruimte en vertrouwen en dat is belangrijk voor mij. Mijn leidinggevende snapt mijn drive en ambities en hij ondersteunt dit. Die autonomie en het vertrouwen dragen bij aan een goed gevoel.

Tegenwoordig kiest de jongere generatie steeds bewuster voor wat ze leuk vinden en is zingeving een belangrijk onderwerp. Dat was naar mijn idee vroeger anders. Zoals ik het zie was er toen minder ruimte om met meer bezig te zijn dan de primaire reden van werken: voorzien in je levensonderhoud. Daarin kunnen de verschillende generaties op de werkvloer nog van elkaar leren. Niet alles is alleen maar leuk; de zogenaamde corveetaken horen er gewoon bij. Maar als je te veel dingen doet waar je op leeg loopt, dan is het de kunst om daar niet te lang in te blijven hangen, het bespreekbaar te maken en keuzes te maken.”

Wat zou je collega’s adviseren die te weinig zingeving ervaren? “Allereerst zou ik iemand adviseren om bespreekbaar te maken wat energie geeft en kost en wat je wel en niet wilt. Helaas is dat niet voor iedereen even gemakkelijk. Daar moeten de organisatie en leidinggevenden zich bewust van zijn. Help je medewerkers in dat geval door goede vragen te stellen en ze te wijzen op wat er allemaal mogelijk is binnen de overheid. Er zijn zoveel ontwikkelprogramma’s en sociale initiatieven. En wees niet bang om in het diepe te springen. Als je zingeving ervaart, dan voel je je beter, heb je meer zin in dingen, kost werk minder energie en ben je beter in staat om ergens mee aan de slag te gaan!”

Tijd voor zelfreflectie

Wellicht is de decembermaand voor jou ook goed moment om stil te staan bij waar je nu staat. Om vanuit daar nieuwe of andere keuzes te maken. Wil jij hiermee aan de slag? Beantwoord dan onderstaande vragen:

  • waar word ik blij van en waarvan niet?
  • waar krijg ik energie van en waar loop ik op leeg?
  • wat heb ik dit jaar geoogst, wat neem ik mee naar volgend jaar en wat wil ik achterlaten?

Schrijf vervolgens voor jezelf 1 actie op waarmee je het nieuwe jaar goed zou kunnen beginnen. Iets waar je blij van wordt of waar je energie van krijgt. Maak het niet te groot. Juist door het klein te houden maak je de kans dat je het kunt waarmaken vele malen groter!

Samen met anderen aan de slag

Wil jij samen met je team of met andere rijkscollega’s aan de slag voor meer zingeving en bevlogenheid in je werk? Mindful Rijk biedt verschillende mogelijkheden om alleen of met je team aan de slag te gaan. Denk aan de training Bewust Ambtelijk Vakmanschap waarin je wordt uitgenodigd te reflecteren op wat de rol van ambtenaar voor je betekent in relatie tot je persoonlijke waarden, zoals het willen bijdragen aan een betere wereld. Maar ook hoe je op een verantwoordelijke manier kunt omgaan met je publieke taak en op welke manier je daar zelf vorm aan kunnen geven.

Of de Sterke Kanten training waarbij je ontdekt wat jouw sterke kanten zijn en deze bewust leert inzetten. Hierdoor voel je dat je doet waarvoor je hier op aarde bent waardoor je je gelukkiger voelt en meer bevlogenheid ervaart. Kijk dan op mindfulrijk.nl voor meer informatie.

Oplaadpunt

Speciaal voor de Seizoenen van vitaliteit organiseert Mindful Rijk deze winter een Oplaadpunt in het teken van zingeving. Om je te stimuleren een moment voor jezelf te nemen, stil te staan bij waar je staat en daarop te reflecteren. In de maanden december en januari kun je op dinsdag van 8.45 – 9.00 uur terecht voor deze speciale editie van het Oplaadpunt. Vanaf 19 december tot en met 30 januari 2024, met uitzondering van 26 december en 2 januari). Een goed begin van de dag en een extra steuntje in de rug. Kijk voor meer informatie over het Oplaadpunt van Mindful Rijk op de website.

Vind meer zingeving met Ikigai

Het Japanse concept Ikigai staat letterlijk voor jouw ‘reden van bestaan’. Het is het kruispunt van je passie, je missie, je vak en je roeping. Tijdens de Week van het werkplezier was de workshop Ikigai een van de meest populaire workshops. En niet voor niets! Door dagelijks bezig te zijn met wat  vervulling en betekenis geeft aan jouw leven, ervaar je meer (werk)plezier en vitaliteit.

De Rijksoverheid lanceert begin 2024 een rijksbreed digitaal platform voor vitaliteit: Platform Vitaal Rijk. Met dit platform wil de Rijksoverheid medewerkers stimuleren om werk te maken van hun vitaliteit zodat ze zo vitaal mogelijk zijn én blijven. Naast rijksbrede en dienst-specifieke informatie, tips en inspiratie vind je hier een verzameling tools en hulpmiddelen die je direct kunt gebruiken.
Een daarvan is een webinar over Ikigai. Wil jij aan het begin van het nieuwe jaar aan de slag met zingeving en Ikigai? Volg dan de ontwikkeling van platform Vitaal Rijk op Rijksportaal.