Impact met steun van het netwerk, óók op Bonaire
Als vertrouwenspersoon is je werk vertrouwelijk, maar dat betekent niet dat je er alleen voor staat. Het Interdepartementaal Netwerk Vertrouwenspersonen van O&P Rijk traint vertrouwenspersonen en verbindt hen met elkaar. Niet alleen in Nederland, maar ook op andere plekken in de wereld waar rijksambtenaren werken. Bijvoorbeeld op Bonaire, waar René Veugen zijn collega’s ondersteunt.
René werkt bij de Technische Dienst van de Justitiële Inrichting Caribisch Nederland (JICN) op Bonaire. In die gevangenis, met ruimte voor 113 mensen, houdt René het overzicht over de technische werkzaamheden. Hij ziet toe op de tests van beveiligingssystemen en levert de rapporten daarover op. Ook onderhoudt hij het contact met de leveranciers van zulke systemen. Maar een paar uur per week heeft hij een heel andere rol.
Iets betekenen voor een ander
Al bijna 7 jaar is René vertrouwenspersoon voor de rijksambtenaren die bij de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN) werken. Dat is de schakel tussen de ministeries die aanwezig zijn op Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Hiervoor vervulde hij deze rol in het Nederlandse bedrijfsleven. Waarom? ‘Ik wil graag iets kunnen betekenen voor anderen,’ legt René uit.
Iets betekenen voor een ander gebeurt bij vertrouwenspersonen vaak in de vorm van gesprekken. Met collega’s die zich niet veilig voelen op de werkvloer en met medewerkers die integriteitsschendingen opmerken. Zulke gesprekken voert René ook. Hoe je dat doet, leren vertrouwenspersonen bij de basisopleiding, intervisies en andere trainingen van het Interdepartementaal Netwerk Vertrouwenspersonen (INVP). Daarbij is integriteit essentieel, zo vertelden Marina van den Hurk en Natasja Breugelmans van het INVP in een eerder interview.
‘Ik wil graag iets kunnen betekenen voor anderen’
Actief en zichtbaar
Maar René beperkt zich niet tot de 1-op-1-gesprekken. Om zijn RCN-collega’s te ondersteunen, geeft hij ook voorlichting. Zo had hij samen met een bedrijfsmaatschappelijk werker een presentatie voorbereid voor de internationale dag tegen pesten. ‘We hoopten op 7 tot 10 mensen, maar uiteindelijk kwamen er 35 collega’s opdagen.’ Na dit succes werd tijd ingeruimd om bij alle teamdagen zo’n presentatie te geven. Niet alleen op Bonaire, maar ook op Saba en Sint Eustatius. ‘Het onderwerp werd belangrijk genoeg gevonden om ook daar aandacht aan te geven. Dat maakte het heel erg leuk om te doen.’
Zulke presentaties helpen om de bekendheid van vertrouwenspersonen te vergroten. Soms gaan die sessies ook simpelweg over de functie van vertrouwenspersoon: waarvoor je zo iemand kunt benaderen en waarvoor niet. ‘Het is de bedoeling dat we meer naar voren treden, zodat medewerkers weten waarvoor ze bij ons terechtkunnen. Het zijn van vertrouwenspersoon is voor mij dan ook geen passieve rol, maar juist een actieve.’
Ondersteuning vanuit het netwerk
Die actieve houding is ook belangrijk als je wilt groeien als vertrouwenspersoon. Het INVP organiseert elke maand veel verschillende trainingen waaraan vertrouwenspersonen kunnen deelnemen. Daarin staan de verschillende competenties van een vertrouwenspersoon centraal. Bouwstenen noemen ze die. Denk aan ‘voorlichting’, ‘signalering’ en ‘zelfzorg’, afkomstig uit het Kader Uniforme Basiseisen Vertrouwenspersonen.
Die bouwstenen komen in de praktijk ook terug bij de intervisies, waarbij meerdere vertrouwenspersonen meerdere keren per jaar met elkaar in gesprek gaan. René: ‘Het helpt niet alleen bij het bespreken van casussen, maar ook om stil te staan bij hoe het met jezelf gaat. Twee jaar geleden was er een kwestie die me deed twijfelen aan mijn werk. Ik trok de situatie te veel naar me toe. Bijna de hele intervisie is toen daarover gegaan. Dat was heel nuttig.’
Grenzen bewaken
Het bewaken van je grenzen is dan ook iets waar je als vertrouwenspersoon scherp op moet zijn, zegt René: ‘Nieuwe vertrouwenspersonen denken soms dat ze problemen moeten oplossen, maar dat is niet onze taak. Ik probeer vanaf het begin duidelijk te maken dat we geen mediators of advocaten zijn, maar dat we er zijn voor ongewenste omgangsvormen en ander niet-integer gedrag.’
Tegelijkertijd wil René iedereen de ruimte bieden om zich te melden wanneer ze dat nodig hebben. ‘Het werk van een vertrouwenspersoon doe je niet van maandag tot vrijdag tussen 9 en 5. Je moet flexibel zijn,’ vertelt René. Daarvoor schuift hij wel eens met zijn werkplanning waar nodig. ‘Gelukkig is dat binnen mijn afdeling geen enkel probleem.’
Praat erover
Heb jij te maken met pesten of geweld op je werk? Of zie of vermoed je een misstand? Zoals diefstal of het doorspelen van geheime informatie? Je kunt hierover praten met je leidinggevende. Als je dat niet kunt of wilt, kun je terecht bij de vertrouwenspersoon voor jouw organisatie (alleen toegankelijk via het Rijksportaal).