De invloed van menstruatie en de overgang op het werk

Hoe vaak zie jij een collega die op papier gewoon functioneert, maar waarbij je tóch voelt dat er iets wringt? Misschien heeft ze moeite met concentreren. Is ze sneller geprikkeld. Of meldt ze zich ineens wat vaker ziek.  Goed mogelijk  dat hormonen hierin een rol spelen. Binnen de Rijksoverheid zien we regelmatig dat menstruatie en overgangsklachten een flinke, en vaak onzichtbare, impact kunnen hebben op medewerkers. En dat is geen onderbuikgevoel: de cijfers liegen er niet om. Haike Nillesen, Bedrijfsmaatschappelijk Werker, en Nannette Roest, bedrijfsarts, vertellen meer hierover.

De feiten op een rij

Uit onderzoek van het CBS blijkt dat:

  • 36% van de vrouwen in de overgang minder goed functioneert op het werk door klachten als vermoeidheid, opvliegers en concentratieproblemen;
  • 31% ongemakkelijke situaties op het werk ervaart;
  • 13% kampt met én klachten én ongemak.


En ook menstruatieklachten blijven niet zonder gevolgen:

  • 40% van de vrouwen heeft zich weleens ziekgemeld vanwege menstruatieklachten.
  • Toch durft slechts 20% hier open over te praten met hun leidinggevende.


"Menstruatie en overgang zijn geen ziektebeelden, maar de klachten kunnen wél leiden tot serieuze belemmeringen op het werk. Denk aan slaaptekort, migraine, stemmingswisselingen of zelfs burn-outklachten. Toch zoeken veel vrouwen pas hulp als het eigenlijk al te laat is. De boodschap? Wacht niet: vraag op tijd om ondersteuning", aldus Nannette Roest, Bedrijfsarts.

Bronnen: CBS, ArboNed, FNV, Stichting A+O fonds Rijk, Period!, The Mental Move

Leidinggeven met aandacht: meer dan praktisch meedenken

Als leidinggevende kun je het verschil maken. Een veilige, open werksfeer helpt enorm. Toch blijkt  in de praktijk  dat gebrek aan kennis en ongemak in het gesprek, maken dat dit onderwerpen vaak onbesproken blijft

Medewerkers durven hun klachten niet te benoemen, uit angst om als zwak of lastig te worden gezien. Terwijl een goed gesprek juist lucht kan geven en ruimte biedt voor maatwerk. Je hoeft als leidinggevende geen expert te zijn. Luisteren, signaleren en medewerkers de weg wijzen naar de juiste hulp, zoals een huisarts, bedrijfsmaatschappelijk werker of bedrijfsarts, kan al een groot verschil maken. Zo krijgt iemand weer regie over haar eigen gezondheid en inzetbaarheid.

Vier tips voor leidinggevenden

  1. Creëer bewustzijn
    Organiseer trainingen of workshops over menstruatie en overgang. Maak het onderwerp bespreekbaar, ook buiten de koffiepauze.
  2. Stimuleer openheid
    Laat zien dat je open voor staat voor het gesprek. Benoem het onderwerp in je team. Bied vertrouwenspersonen aan. Openheid helpt om psychische en sociale signalen beter te herkennen. Dat geeft niet alleen inzicht, maar vaak ook opluchting en perspectief. Zo ontstaat er ruimte om samen te kijken naar wat wél mogelijk is.
  3. Bied ruimte en flexibiliteit
    Sta tijdelijk thuiswerken  of aangepaste werktijden toe wanneer dat nodig is. De overgang komt zelden alleen. Vaak combineren vrouwen deze levensfase met mantelzorg, puberende kinderen of andere privéverantwoordelijkheden. Het is soms topsport om alles in balans te houden. Flexibele werktijden of tijdelijk thuiswerken kunnen dan nét het verschil maken.
  4. Werk aan een inclusieve werkcultuur
    Maak duidelijk dat menstruatie en de overgang géén taboe zijn. Door ze bespreekbaar te maken, worden ze normaal.

Hier kun je terecht voor hulp

Tot slot

Werken met hormonen is werken met mensen. Laten we het gesprek aangaan. Niet pas als het misgaat, maar juist om dat te voorkomen. Door openheid, begrip en flexibiliteit maken we van de Rijksoverheid een organisatie waarin iedereen zich gezien en gesteund voelt: in elke levensfase.

Kom in contact met een bedrijfsmaatschappelijk werker

Je kunt zelf rechtstreeks contact zoeken met de bedrijfsmaatschappelijk werker die werkzaam is voor jouw organisatieonderdeel. De contactinformatie vind je op Rijksportaal Personeel (alleen toegankelijk voor rijksmedewerkers).