Ga direct naar inhoud

Ontslaggronden in beeld

Vanwege de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) hebben de meeste ambtenaren een nieuwe rechtspositie gekregen. De nieuwe rechtspositie is ingegaan 1 januari 2020. Vanaf nu valt een ambtenaar automatisch onder het bereik van het civiele arbeidsrecht en heeft de ambtenaar een arbeidsovereenkomst. Ook geldt hetzelfde ontslagrecht als voor werknemers in het bedrijfsleven.

Deze informatiepagina 'Ontslaggronden in beeld’ is gericht op de P&O- professionals binnen het Rijk. De volgende vragen komen aan bod:

  • Wat is hetzelfde gebleven en wat is er veranderd er bij het opzeggen door de overheidswerkgever van een arbeidsovereenkomst?
  • Wat betekent dit voor jouw rol?
Stroomschema opzegging door werkgever

Ontslag wegens langdurige arbeidsongeschiktheid

Per 1 januari 2020 is het ontslagproces wegens langdurige arbeidsongeschiktheid veranderd. Als werkgever en werknemer het eens zijn kan dit via de route van wederzijds goedvinden of door instemming. Stemt de werknemer er niet mee in, dan kan toch ontslag volgen als de werkgever vooraf toestemming krijgt van het UWV.

Wat is hetzelfde gebleven?

  • Waarborgen voor een zorgvuldig proces en voor de rechtsbescherming is gebleven.
  • Bij een opzegging door de werkgever is altijd een aantoonbare redelijke grond voor ontslag vereist.
  • Wie met ontslag te maken krijgt en het hier niet mee eens is, kan juridische stappen zetten.
  • Het Van Werk Naar Werk-beleid bij reorganisaties is van toepassing gebleven.

Wat verandert er?

Bij opzegging als overheidswerkgever heb je te maken met een aantal nieuwe begrippen:

  • Preventieve ontslagtoets. Dat is een toets voorafgaand aan de beëindiging van de arbeidsovereenkomst. In de meeste gevallen kan de werkgever pas (eenzijdig) tot ontslag overgaan na tussenkomst van het UWV of de kantonrechter. Daarbij verleent het UWV toestemming, waarna de werkgever tot opzegging kan overgaan. De kantonrechter spreekt zelf de ontbinding uit, waarna de arbeidsovereenkomst tot een einde komt. In de oude situatie toetste de  bestuursrechter (na een bezwaarprocedure) achteraf het ontslag.
  • Herplaatsingsplicht. Onderdeel van de preventieve ontslagtoets is dat de werkgever voor bijna alle ontslaggronden moet aantonen dat hij heeft voldaan aan de herplaatsingsplicht: is het mogelijk om binnen een redelijke termijn de medewerker (al dan niet door middel van scholing) op een andere passende functie te herplaatsen? Het gaat hier om een inspanningsverplichting tot herplaatsing en niet om een resultaatsverplichting. Daarnaast geldt als zoekbereik de gehele Staat der Nederlanden.
  • Transitievergoeding. Bij ieder ontslag (op enkele uitzonderingen na) – ook indien een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd afloopt – heeft de werknemer recht op een transitievergoeding. Nu de Wet Arbeidsmarkt in balans (Wab) op 28 mei 2019 is aangenomen door de Eerste Kamer, bestaat vanaf 1 januari 2020 vanaf dag 1 van het dienstverband recht op een transitievergoeding. 
  • Billijke vergoeding. Wanneer sprake is van ernstig verwijtbaar handelen door de werkgever dat heeft geleid tot het ontslag, kan de rechter op verzoek van de medewerker (aanvullend op de transitievergoeding) een billijke vergoeding toekennen
  • Andere route voor juridische vervolgstappen (zie afbeelding).

Ontslagprocedures worden bij de Kantonrechter gevoerd.

Wat betekent dit voor jouw rol als HR-adviseur/ P&O’er?